Nierfalen

Wahab, een kennis van ons overhandigde ons een medisch rapport met bovenstaande mededeling. Het gaat om zijn 24-jaar jongere zus Mariam. De enige uitweg voor deze patiënte is een niertransplantatie. Voorlopig houdt dialyse haar nog in leven en ze is daarvoor opgenomen in een een ziekenhuis in Accra, ver van haar woonplaats Tamale (10 uur).

Het is niet de eerste keer dat er jonge mensen op ons pad komen van wie de nieren nauwelijks meer werken. Over de afgelopen twee jaar zijn twee jonge mensen uit de kerk en een neef van Abukari uiteindelijk hieraan overleden omdat dialyse geen optie was. Er was geen ziekenhuis in de buurt die over de nodige apparatuur beschikt en buiten dat was de behandeling, om nog maar niet te spreken van transplantatie, veel te duur voor deze mensen.

Medische voorzieningen in Ghana worden langzamerhand beter maar er is nog een lange weg te gaan. Soms hebben ziekenhuizen prachtige apparatuur maar ontbreekt het aan artsen. Soms zijn er artsen maar ontbreekt het aan goede medische voorzieningen. Vaak zijn specialistische behandelingen alleen maar mogelijk in de grote steden in Ghana, zoals Accra en Kumasi en dus onbereikbaar voor de meesten. Ondanks het feit dat er een ‘National Health Insurance Scheme’ is, die ook voor armere mensen redelijk betaalbaar is, vallen veel behandelingen er buiten.

Wahab is de oudste zoon in zijn familie, leerkracht en vader van twee jonge kinderen. Alle verantwoordelijkheid rust op zijn schouders. De afgelopen heeft hij veel medische onderzoeken ondergaan waaruit blijkt dat hij een donor-match is voor zijn zus. Alles bijelkaar maakt hem wanhopig. De kosten van dialyse en een transplant, een bedrag van € 25,000, zijn meer dan 12 jaarsalarissen voor hem. En dat is waarschijnlijk nog afgezien van de nabehandeling en medicatie die erop volgt. Hij klopt bij iedere mogelijke instantie aan voor hulp maar tot dusver zonder succes.

Voor kleinere medische behandelingen hebben we als kerk een fonds waarmee we mensen kunnen ondersteunen. Maar op het moment dat we geconfronteerd worden met een situatie als die van Mariam vragen we ons soms af of de wetenschap dat een dergelijke behandeling mogelijk is, maar de onbereikbaarheid ervan door gebrek aan financiële middelen, nu een zegen of een vloek is. Harry Wegdam, een Nederlandse arts die 13 jaar in Ghana gewerkt heeft, beschrijft het zo in zijn boek ‘Opereren in Ghana’:

‘Ik bedacht hoezeer het ouderlijk toeval bepaalt waar je wordt geboren. Is het hier of was het daar? In Nederland worden bijna alle behandelingen betaald, zelfs als ze in medisch opzicht zeer kansarm zijn. Hier (Ghana) worden daarentegen elke dag beslissingen genomen over wel of niet behandelen met op de achtergrond altijd de vraag of er geld voor is of niet, en met als inzet verder leven of niet. Met onze westerse medische tecnologische vooruitgang, die we helemaal naar hier kunnen brengen, zonder de aankleding van westerse entourage en financiële achtergronden, maken we de situatie op dit ogenblik voor bepaalde gevallen schrijnend. Vroeger wisten we niet wat de 24-jarige jonge vrouw mankeerde en was er niets aan te doen. De natuur nam zijn loop. Nu weten wij en ook zij precies wat er mis is en missen zij het geld voor de goede oplossing en doet de natuur nog steeds hetzelfde.’

In de situatie van de drie jonge mensen die de afelopen jaren overleden, besloot de familie hen thuis zo goed mogelijk te verzorgen zodat de patiënten een rustige en waardige dood kon sterven. Het is misschien raar gezegd, maar dood lijkt hier veel meer onderdeel te zijn van het leven en de wijze waarop ze omgaan met ‘leven en dood’ veel natuurlijker en geaccepteerd dan in de westerse wereld. Desalniettemin blijft onze vriend met zijn zorgen zitten, grote zorgen en die delen we met jullie. Hij heeft gevraagd of we dat wilden doen. Help ons de last van deze vriend te delen.